Bu derste, okuma akıcılığımızı ve hızımızı önemli ölçüde kesintiye uğratan bir alışkanlık olan geri dönüşleri (regresyonlar) ele alacağız. Neden geri dönüş yaptığımızı anlayacak ve bu alışkanlığı nasıl engelleyeceğimizi öğreneceğiz.
Geri Dönüş Nedir?
Geri dönüş (regresyon), okurken daha önce okuduğumuz bir kelimeye, cümleye veya paragrafa tekrar bakma, gözümüzü geri götürme eylemidir. Bu, bazen bilinçli bir eylem olabilir (örneğin, anlamadığımızı düşündüğümüz bir kısmı tekrar okumak için) ancak çoğu zaman bilinçdışı ve alışkanlık haline gelmiş bir durumdur. Geri dönüşler, okuma hızımızı yavaşlatır ve akıcılığı bozar. Bir metni sürekli olarak geri dönerek okumak, zaman kaybına yol açar ve okuma deneyimini verimsiz hale getirir.
Geri Dönüşlerin Nedenleri
Geri dönüşlerin birçok farklı nedeni olabilir:
- Dikkatsizlik: Okurken zihnimizin dağılması, bir düşünceye dalma veya dış etkenler nedeniyle metinden kopma. Bu durumda, metnin akışını kaybettikçe anlamı yakalamak için geri dönme ihtiyacı hissederiz.
- Anlamama Korkusu: Okuduğumuz bir şeyi anlamadığımız veya kaçırdığımız endişesi. Bu korku, bizi gereksiz yere geri dönmeye iter, oysa çoğu zaman metnin devamı okuduğumuz kısımdaki boşluğu doldurabilir.
- Alışkanlık: Yıllardır edinilmiş bir okuma alışkanlığı. Geri dönüşler, birçok okuyucu için otomatikleşmiş bir reflekstir ve çoğu zaman kişi farkında bile olmadan geri dönüş yapar.
- Zor Metinler: Özellikle karmaşık cümle yapılarına veya yabancı terimlere sahip metinler, geri dönüş yapma olasılığımızı artırabilir.
- Yorgunluk veya Zihinsel Yorgunluk: Yorgunluk anında konsantrasyonumuz azalır ve bu da geri dönüşleri tetikleyebilir.
Geri Dönüşleri Engelleme Teknikleri
Geri dönüşleri tamamen ortadan kaldırmak zaman alabilir, ancak bilinçli pratikle önemli ölçüde azaltılabilirler:
-
İşaretleyici Kullanımı:
Bu, iç sesi susturmada olduğu gibi, geri dönüşleri engellemede de en etkili yöntemlerden biridir. Parmağınızı, kaleminizi veya bir kartı kullanarak metin üzerinde gözünüzü sürekli ileriye doğru yönlendirin. İşaretleyiciyi asla geri götürmeyin. Bu, gözünüze tek yönlü bir hareket alışkanlığı kazandırır ve geriye dönme dürtüsünü engeller. Gözünüz, takipçinin ritmine uyum sağlayarak sürekli ilerler.
-
Odaklanma ve Konsantrasyonu Artırma:
Geri dönüşlerin ana nedenlerinden biri dikkat dağınıklığıdır. Metne tam konsantrasyon sağlamak, geri dönüş ihtiyacını önemli ölçüde azaltır. Okumaya başlamadan önce zihinsel olarak metne hazırlanmak, sessiz bir ortamda okumak ve dışsal dikkat dağıtıcıları ortadan kaldırmak (telefon bildirimlerini kapatmak vb.) odaklanmayı artıracaktır. Zihninizi okuduğunuz metin üzerinde tutmaya odaklanın.
-
Zamanlayıcı Kullanımı:
Kendinize belirli bir süre içinde belirli bir metin parçasını bitirme hedefi koymak, ileriye doğru okumaya teşvik eder. Örneğin, "Bu paragrafı 30 saniyede bitireceğim" gibi bir hedef belirleyebilir ve kronometre tutabilirsiniz. Bu, bilinçaltınıza "geri dönüş yapma lüksüm yok, ilerlemeliyim" mesajını gönderir. Zaman baskısı, beyni daha hızlı bilgi işlemeye zorlar ve gereksiz geri dönüşleri engeller.
-
Bilinçli Farkındalık:
Okurken geri dönüş yaptığınızı fark ettiğinizde, bu durumu kabul edin ancak kendinize kızmayın. Sadece gözünüzü tekrar ileriye doğru yönlendirin. Zamanla, bu bilinçli müdahale, alışkanlığın kırılmasına yardımcı olacaktır. Geri dönüş dürtüsü geldiğinde, bunun sadece bir alışkanlık olduğunu ve metnin devamının çoğu zaman açıklayıcı olacağını kendinize hatırlatın.
Geri dönüşleri engellemek, okuma akıcılığınızı artıracak ve hızlı okuma becerilerinizi önemli ölçüde geliştirecektir. Pratikle, bu yeni alışkanlığı edinebilirsiniz.